Kalusha Bwalya
| Kalusha BwalyaKalusha Bwalya | |
|---|---|
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Tavalludi |
16-avgust 1963-yil Mufulira, Northern Rhodesia |
| Millati | Zambian |
| Kasbi |
Footballer (retired) Football administrator |
Kalusha Bwalya - Zambiyalik sobiq xalqaro futbolchi. U Zambiyaning eng koʻp oʻyin oʻtkazgan sakkizinchi futbolchisi va Godfrey Chitalu va Aleks Choladan keyin barcha vaqtlarning eng yaxshi toʻpurarlari roʻyxatida uchinchi oʻrinda turadi. Kalusha 1988-yilda France Football jurnali tomonidan Afrikada yilning eng yaxshi futbolchisi deb topildi va 1996-yil FIFA tomonidan yilning eng yaxshi oʻyinchisi nominatsiyasiga nomzod boʻldi, u yerda u butun yil davomida oʻynaganidan keyin birinchi boʻlib dunyoning 12-eng yaxshi oʻyinchisi deb topildi.
Uning akasi Benjamin Bwalya professional futbol oʻynagan, ukasi Joel Bwalya ham Zambiya terma jamoasida oʻynagan.[1] Uning amakivachchasi Cardiff City va Welsh terma jamoasi sobiq futbolchisi Robert Earnshaw boʻlgan.
Uning futbolchi, murabbiy va Zambiya futbol assotsiatsiyasi prezidenti sifatidagi faoliyati qisman "Eightteam" hujjatli filmida koʻrsatilgan.[2]
2016-yil 20-martda Kalusha Zambiya Futbol Assotsiatsiyasi (FAZ) saylovlarida taniqli biznesmen futbol amaldoriga aylangan Andrew Kamanga 163 va 156 ovoz bilan magʻlub boʻldi.
2018-yil avgust oyida FIFA jahon futbol tashkiloti Bwalyani ikki yilga milliy va xalqaro miqyosda futbol bilan bogʻliq barcha tadbirlardan chetlashtirdi. Mustaqil Etika qoʻmitasining FIFA hakamlar palatasi uni FIFA axloq kodeksining 16-moddasi (Maxfiylik) va 20-moddasi (Sovgʻalar va boshqa imtiyozlarni taqdim etish va qabul qilish) buzganlikda aybdor deb topdi. Taʼkidlanishicha, Bwalya Qatar rasmiysi Muhammad Bin Hammamdan sovgʻa shaklida pora olgan.[3] Kalusha Zambiya futboli tarixidagi eng buyuk futbolchilardan biri hisoblanadi.[4]
Xalqaro martabasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bwalya 1988-yilgi Olimpiada oʻyinlarida ishtirok etgan milliy terma jamoa aʼzosi boʻlib, Italiyaga qarshi oʻyinda (4:0) eng mashhur xet-trik bilan o'zini namoyon qildi. To'liq xalqaro miqyosda u 1983-yildan 2004-yilgacha 87 ta xalqaro o'yinda maydonga tushib, 39 ta gol urgan. U 1983-yil aprel oyida Ndoladagi Millatlar kubogi saralashida Dag Hammarskjoeld stadionida Sudanga qarshi debyut qildi va keyingi yili jahon chempionati saralashida Uganda darvozasiga birinchi golini urdi.
U 1994-yilgi Jahon chempionatiga saralash oʻyinlari paytida milliy futbol terma jamoasining sardori boʻlgan boʻlsa-da, Kalusha 1993-yil 28-aprelda samolyot Atlantika okeaniga qulashi natijasida butun jamoa va uning rahbariyati halok boʻlgan baxtsiz parvozdagilar orasida emas edi. U PSV "PSV Eindhoven"da oʻynar ekan, uning jadvaliga koʻra, jamoa samolyotida emas, jamoaga qoʻshilish uchun Gollandiyadan Senegalga uchib ketgan.[5][6] Afrikaning eng mashhur "11-raqami" Kalusha Bwalya keyingi yili milliy terma jamoaning tiklanishiga boshchilik qildi va 1994-yilda Tunisda boʻlib oʻtgan CAF Afrika Millatlar Kubogida ikkinchi oʻringa koʻtarildi. Milliy terma jamoa 1996-yilda Janubiy Afrikada oʻtkazilgan navbatdagi Afrika kubogida 3-oʻrinni egalladi va Kalusha turnirning eng yaxshi toʻpurari sifatida "Oltin butsa" mukofotini qoʻlga kiritdi.
U 2006-yilgi Afrika Jahon chempionati saralash oʻyinlarida futbolchi-murabbiy boʻlgan. 2004-yil 5-sentyabrda Zambiya Liberiya bilan oʻynadi va oʻyin tugashiga 0:0 daqiqa qolganida durang qayd etildi. 41 yoshli Kalusha ikkinchi bo'limda zaxiradan maydonga tushdi va to'g'ridan-to'g'ri jarima zarbasidan gol urib, Zambiyani 1:0 hisobida g'alaba qozondi va Afrikaning 1-guruhida peshqadamlik qildi.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Football. „Joel Bwalya, Kalusha's often forgotten brother“. CAFOnline.com.
- ↑ „Eighteam (2014) - IMDb“ (en-US). www.imdb.com. Qaraldi: 2021-yil 19-may.
- ↑ Editor. „Zambian Legend Kalusha Bwalya banned from football by FIFA“ (en-GB). East African Business Week (2018-yil 10-avgust). 2021-yil 7-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 14-iyul.
- ↑ Oludare. „ʻTheir dreams are our dreams’ - Bwalya in moving tribute to Zambia’s late heroes“ (en). Goal (28-aprel 2020-yil). — „"the Zambian football great"“. Qaraldi: 28-may 2021-yil.
- ↑ Bwalya, Kalusha. „Kalusha reflects on tragedy“. BBC News (28-aprel 2003-yil).
- ↑ Djazmi, Mani. „Zambian footballers remember a lost generation of players“. BBC Sport. BBC (10-fevral 2012-yil). Qaraldi: 11-fevral 2012-yil.